شناخت صحنه
همان‌گونه که حضرت آقا در سخنرانی ۹۸/۳/۱ بیان کردند؛ شناخت صحنه یکی از الزامات ایجاد حرکت عمومی است. ما تا ندانیم چه کسی در محله چه می‌کند، نمی‌توانیم از ظرفیت او در جهت حل مسائل استفاده کنیم به همین علت شناسایی محله جزء اولین کارهایی بود که در پاتوق محله با کمک تیم برادران و خواهران انجام دادیم.

ابتدا کوچه به کوچه رفتیم و ظرفیت‌های مکانی و انسانی که در محله وجود داشت را شناسایی کردیم. برای مثال اینکه خانم فلانی عکاس است، خانم فلانی نقاش است، فلان کسبه، معتمد بازار است و… . همچنین ظرفیت‌های مکانی مثل مدرسه، نهادهایی مثل شهرداری، کلانتری، مرکز مشاوره اجتماعی و… را شناسایی کردیم. پس از شناسایی دقیق ظرفیت‌های انسانی و مکانی شروع به ارتباط گیری با آنها کردیم.

ما برای ارتباط با نهادها و مردم در ابتدا خود را به عنوان پاتوق محله معرفی کردیم و گفتیم دغدغه اجتماعی و تربیتی داریم. اگر از همان ابتدا حرفی از مسجد و اسلام و انقلاب می‌زدیم ممکن بود ما را طرد کنند. هم‌چنین از ظرفیت‌های مکانی به این صورت بهره می‌بردیم که در آنجا عملیا‌هایی را تعریف می‌کردیم و در حین عملیات نیروهای مستعد و توانمند را شناسایی و سپس پای‌کار محله می‌آوردیم. 

شناسایی پلاک به پلاک
ما در محله‌ی خود برای شناسایی ظرفیت‌ها و نیروهای مستعد پلاک به پلاک پیش رفتیم تا آنها را در جهت خدمت به خود مردم فعال کنیم. برای دستیابی به این اطلاعات دقیق سعی می‌کردیم خدماتی را به مردم ارائه دهیم تا در خلال آن به شناسایی که مد نظرمان بود دست یابیم.

در ابتدا با راه‌اندازی طرحی به عنوان عملیات اجتماعی، شروع به ارائه خدمت کردیم. برای مثال یکی از عملیات‌های اجتماعی که در سطح محله اجرا کردیم این بود که نزدیک عید اطلاعیه‌ای منتشر کرده و گفتیم: کسانی که توانایی خانه تکانی ندارند ما حاضریم بیاییم این کار را برای آنها انجام دهیم. به این ترتیب به دل خانه‌ها رفتیم. ما در حین ارائه خدمات، با اهالی خانه همکلام می‌شدیم، آنها درباره‌ی خودشان، همسایه‌هایشان و مسائل دیگر صحبت می‌کردند. همین گفتگو با آنان باعث می‌شد ما بیشتر محله و ظرفیت‌های آن را بشناسیم.
علاوه بر آن در زمان کرونا نیز اطلاعیه دادیم و گفتیم ما جوانان محله سجاد آماده‌ایم که اگر شما می‌ترسید از خانه خارج شوید، خریدهایتان را انجام می‌دهیم. به این ترتیب اهالی محله با ما تماس می‌گرفتند و ما خریدهایشان را انجام می‌دادیم. ما به وسیله این عملیات‌ها نقشه شناسایی محله را کامل‌تر و دقیق‌تر کردیم و کم کم در فضای مسجد و فعالیت‌هایی که در سطح محله داشتیم از همین ظرفیت‌ها استفاده کردیم و آنها را بستگی به توانایی که داشتند، پای‌کار آوردیم.

ظرفیت مسجد
در پاتوق محله سجاد پس از شناسایی و برقراری ارتباط با ظرفیت‌های انسانی و مکانی در محله می‌بایست از راه‌های مختلف اعتماد مردم را جلب کرده و با خود همراه می‌ساختیم. در راستای تحقق این هدف در سیر مطالعاتی خود مدل‌های مختلفی را درآوردیم. برای مثال امام موسی صدر در لبنان شبانه روز کار می‌کرد، خانه به خانه می‌رفت و پای کار مردم بود. همین فعالیت پی در پی و حل مسائل مردم باعث شد بعد از ۲۰ سال وضعیت به جایی برسد که اگر کسی می‌خواست آب بخورد از امام موسی صدر و شیعیان اجازه می‌گرفت. ارتباط نزدیک با مردم و حل مسائل آنان باعث شده بود که اعتمادشان جلب شود و امام موسی صدر بتواند آنها را در مسائل مختلف با خود همراه سازد.
ما نیز در پاتوق محله تلاش کردیم با فعالیت پی در پی و الگو قرار دادن مدلی که امام موسی صدر در لبنان داشتند به دل محله برویم با خدمت به مردم اعتماد آنها را جلب نموده و با خود همراه سازیم.

برای شروع فعالیت در سطح محله، ابتدا تمام خدماتی که در مسجد ارائه می‌شد را به دل محله بردیم. برای مثال ایستگاه صلواتی که همیشه در مسجد برپا می‌شد را به حاشیه بلوار سجاد بردیم و در آنجا با مردم ارتباط برقرار کرده و از ظرفیت‌ها و امکاناتی که در مسجد وجود داشت گفتیم. سپس از آنها دعوت کردیم توانایی‌های خود را به مسجد بیاورند و از امکانات و فضای آنجا استفاده کنند. به این ترتیب خودشان کم‌کم به فضای مسجد آمدند و درگیر فعالیت شدند.

رویدادی برای اقناع
ما طرح پاتوق محله‌ی سجاد را تا اینجا پیش بردیم که ظرفیت‌های محله را شناسایی و هر کدام را با توجه به استعداد و توانایی که داشت در جهت خدمت به خود مردم فعال کردیم. ما تجربه‌هایی که در این مدت یاد گرفته بودیم را برای خودمان نگه نداشتیم و برای انتقال این تجربه‌ها رویداد قیام محلی را راه‌اندازی کردیم، به این صورت که ابتدا فعالین فرهنگی که در محلات فعالیت می‌کردند را دور هم جمع کردیم و به آنها گفتیم ما به این تجربه‌ها و اهداف رسیده‌ایم، شما هم بسم‌الله بگویید و شروع کنید. محمد آقا، جواد آقا هر کدامتان باید آقای صادقی شوید و طرح پاتوق محله را در محله‌هایتان اجرا کنید. در این رویداد به فعالین محلی مسئله‌­شناسی، ظرفیت­‌شناسی، اخلاق قیام و راهبری محلی را گفتیم. همچنین تجربه‌­های موفقی که در پاتوق محله داشتیم را برای آنها شرح دادیم.

علاوه بر رویداد قیام محلی، در ماه مبارک رمضان نیز رویداد دیگری راه‌اندازی کردیم و درباره‌ی کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی» با فعالین فرهنگی گفتگو کردیم. هدف ما این بود که به بهانه کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی که در آن حضرت آقا آنجا اسلام اجتماعی را بیان می‌کنند، آنها را ترغیب کنیم که ظهور و بروزشان در فضای محله بیشتر باشد و به سمت مردم بروند. ما تلاش کردیم با انتقال این مفاهیم و نگاه حضرت آقا درباره‌ فعالیت‌های اجتماعی، فعالین فرهنگی را به سمت مردم و استفاده از ظرفیت‌هایی که در بین آنها وجود دارد، سوق دهیم.

پاتوق محله سجاد
از سال ۱۳۸۹ با تعدادی از نوجوان‌ها وارد مسجد محله سجاد شدیم، مسجد محله سجاد یکی از فعال‌ترین مساجد شهر مشهد بود، اما بعد از مدتی بزرگان مسجد به خاطر مشغله‌هایی که داشتند رفتند و ما ماندیم و مسجدی که نمی‌دانستیم از کجا و چگونه شروع کنیم.

ابتدا همان چند نفر که بودیم، جلسات هفتگی راه انداختیم و شروع به خواندن کتاب‌هایی مثل طرح کلی اندیشه اسلامی، جدال دو اسلام و… کردیم تا از لحاظ محتوایی قوی شویم.

سپس بر حسب جلساتی که داشتیم و فرموده‌های حضرت آقا در رابطه با پای کار آوردن آحاد مردم، تصمیم گرفتیم به جای اینکه فقط خودمان کار کنیم، با مردم محله ارتباط بگیریم و آنها را با مسائل آشنا کنیم تا خودشان در راستای خدمت به مردم و محله کاری انجام دهند.

تجربه‌ی چند فعالیت که در سطح محله انجام داده بودیم به ما نشان داد که مردم محله ارتباط و دید خوبی نسبت به مسجد ندارند، به همین علت تصمیم گرفتیم خارج از چارجوب مسجد و در سطح محله پاتوق محله‌ سجاد را راه‌اندازی کنیم و به همین نام و عنوان با مردم ارتباط بگیریم و کم‌کم آنها را به مسجد متصل کنیم.

در پاتوق محله سجاد ابتدا در هر محله، کوچه به کوچه افرادی را که می‌توانستند در راستای خدمت به مردم کاری انجام دهند، شناسایی کردیم مثلا یک نفر عکاس بود یک نفر خیاط، یک نفر کاسب خوب و… . سپس هر کدام از آنها را در حوزه‌ خودشان و بر حسب مسائل و مشکلاتی که در محله بود فعال کردیم.

ما ابتدا خود را به عنوان پاتوق محله معرفی کردیم و گفتیم دغدغه تربیتی داریم، علاوه بر آن با برگزاری عملیات‌های اجتماعی سعی کردیم، اعتماد مردم را جلب کنیم تا ما را همراهی کنند. مردم کم‌کم خودشان پای کار آمدند و شبکه‌سازی در سطح محله صورت گرفت و ما که در ابتدا چهار نفر بودیم، از طریق ارتباط با بدنه اجتماع و مردم، ۵۰ نفر شدیم که در حال فعالیت بودیم.

در ادامه رویداد قیام محلی را راه‌اندازی کردیم و به بچه‌هایی که فعال بودند گفتیم حالا همان روشی که ما به کار بردیم شما هم شروع کنید، بلند شوید و برای محله‌ خودتان کاری کنید. هر کدام از شما در هر حوزه‌ای که هستید، تفکر پاتوق محله‌ای را استفاده و نیروهای بالقوه را شناسایی و آنها را فعال کنید.

پس از آن در فضای نوجوان‌ها وارد شدیم و همین گفتمان را جریان‌سازی کردیم و برای نوجوانان پسر طرحی به نام برپا (باشگاه رویش پیشران آینده) و برای دختران طرح فرادخت را راه اندازی کردیم.
این رویدادها و گفتمان‌سازی‌ها بستری ایجاد کرد که نوجوانان فعال و دغدغه‌مند شوند و در محلات خود فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی موفقی رقم بزنند. هم اکنون بیش از ۱۴۰ نفر از نوجوان پسر در ۱۷ الی ۱۸ هسته، فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی در سطح محله خود را پیگیری می‌کنند و محور بسیاری از اتفاقات و فعالیت‌های محله در حوزه حرکت عمومی همین نوجوانان هستند. علاوه بر پسران، نوجوانان دختر نیز در محلات، هسته‌های خود را تشکیل داده و در حال فعالیت هستند.

نوجوان پیشران
فعالیت در فضای محله و ارتباط با فعالین محلی ما را به این نتیجه رساند که بهترین قشری که می‌تواند در جامعه تاثیرگذار و پیشران حرکت عمومی باشد، نوجوانان هستند. به همین علت از سال ۱۴۰۰ تمرکزمان را بر روی نوجوانان گذاشتیم. در ابتدا برای ورود به فضای نوجوانان و ایجاد ارتباط نزدیک با آنان به مدارسی که در محله به نام مدارس امام رضا(ع) هستند، رفتیم و با هماهنگی مدیران رویداد بازی را در این مدارس راه انداختیم.

هدف ما از برگزاری این رویدادها شناسایی نوجوانان مستعد و انتقال مفاهیم ارزشی به آنها بود. ما در خلال بازی‌ها گفتمان خود را انتقال می‌دادیم و به آنها می‌گفتیم این‌ها همه بازیست و شما باید بیایید و در جامعه نقش‌های جدی داشته باشید.
علاوه بر مدارس در فضای محله نیز به سراغ برنامه‌های ورزشی رفتیم و از این طریق نوجوانان را جذب کرده و دور هم جمع کردیم. پس از آن کم‌کم آنها را وارد فعالیت‌های اجتماعی کردیم. برای مثال در زمان کرونا با همین نوجوانان عملیات‌های اجتماعی مثل خرید مایحتاج کرونایی‌ها را انجام می‌دادیم. این فعالیت‌ها باعث می‌شد نوجوانان کم‌کم نسبت به محله دغدغه‌مند شوند و هویت اجتماعی خود را پیدا کنند.

در ادامه رویداد فرادخت و برپا را برای دختران و پسران راه‌اندازی کردیم و در آنجا خلاصه‌ای از بیانات گام دوم انقلاب و مطالبات حضرت‌ آقا برای ایجاد حرکت عمومی را بیان کردیم و گفتیم هر کدام از شما باید در محله خود قیام کنید، هسته‌سازی کنید، فعال و تاثیرگذار باشید و پای‌کار مسائل محله‌ خود باشید.

این رویدادها و گفتمان سازی‌ها بستری ایجاد کرد که نوجوانان نسبت به محله خود فعال و دغدغه‌مند شوند و در محلات خود فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی موفقی رقم بزنند. هم اکنون بیش از ۱۴۰ نفر از نوجوانان پسر در ۱۷ الی ۱۸ هسته در حال فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی در محلات هستند. علاوه بر پسران، نوجوانان دختر نیز در محلات هسته‌های خود را تشکیل داده و در حال فعالیت هستند.