راوی: آقای سید حامد تروهید
مجموعه: انوارالزهرا
استان: همدان
من ۴۴ سال دارم و کارشناسی ارشد تعلیم و تربیت اسلامی گرفتهام. فعالیتم را با ۷۰ نفر کادر اصلی پیش میبرم و از سال ۷۹ آغاز کردهام.
موسسه ما از سال ۷۹ فعالیت خود را شروع کرده و یک موسسه تربیتمحور است. در حال حاضر، ۷۰ جلسه تربیت کودک دختر و پسر را تحت پوشش دارد که در ۵ مرکز فعالیت میکنند. هر مرکز یک مسجد مستقل است. این ۵ مسجد از جهت راهبردها و چشمانداز مشترک هستند و از نظر اقدام، استقلال نسبی دارند، اما محتواهایشان مشترک است.
محدوده سنی تحت پوشش شامل کودکان ۳ تا ۸ سال است که در مرکز «مادرسرا» به همراه مادرانشان برنامهریزی میشوند. ترمهای تعلیم و تربیت ما شامل ۱۴ ترم یکساله است؛ ترم یک معادل اول ابتدایی و ترم ۱۴ معادل سال چهارم کارشناسی طلبگی است. هر ترم شامل یک جلسه پایه است و در ایام تابستان جلسات بیش از سه جلسه در هفته برگزار میشود. هر جلسه زیر نظر یک مربی اداره میشود. بیش از ۹۰ درصد مربیان ما، که دغدغه و مهارت تربیتی دارند، خودشان از دوران کودکی در این موسسه رشد یافتهاند و در شغلهای مختلف مشغول به فعالیت هستند.
محتواها بر اساس یک چشمانداز، راهبرد و اقدام در حوزه تعلیم و تربیت طراحی میشوند. جلسات بر پایه درسنامههایی است که سرفصلهای مشخصی دارند و بر اصول، مبانی و روشهای تعلیم و تربیت اسلامی استوارند.
موسسه انوارالزهرا در کشور از حیث نوع مخاطب و تمرکز بر نظاممندی تعلیم و تربیت، نمونههای زیادی ندارد. بنیاد خاتمالاوصیا در دهه ۹۰ پایشی در حوزه تربیت انجام داد که موسسه ما از معدود مجموعههایی است که در این زمینه فعال است. در استان همدان نیز تنها ۳ مجموعه مشابه وجود دارد.
علاوه بر جلسات حضوری، برنامههای دیگری نیز داریم که به طور جدی در هفته پیگیری میشوند و در تابستان افزایش مییابند. هر فعالیتی اعم از رویداد، همایش، برنامه فرهنگی، اردو، تربیت بدنی یا کارگاهی تلاش میکنیم براساس مبانی، اصول و روشهای تربیتی اجرا شود.
تعداد پویندگان فعال در این جلسات بیش از ۵۰۰ نفر است و همین تعداد نیز دانشآموختگان موسسهاند که ارتباطشان حفظ شده است.
چالشها:
- یکی از چالشهای ما در زیرساختها، اتصال به مشارکتهای مردمی است که سعی کردهایم آن را حل کنیم.
- تأکید بر تربیتمحوری، مسجدمداری و برگزاری جلسات خانگی در محدودهها که پس از کرونا ضعیف شده و در تلاشیم آن را گسترش دهیم.
- مسجدمداری برای ما هزینه معنوی و زمانی زیادی دارد. مساجد استعداد گسترش فعالیتها را دارند اما ظرفیت انجام آن کم است و اجرای برنامهها توان زیادی میطلبد. حمایتهای معنوی و ساختاری در این زمینه میتواند به ما کمک کند.
- در حوزه شبکهسازی و اشتراک تجارب، در سالهای ۹۳-۹۴ بنیاد خاتمالاوصیا اقدامات خوبی داشت که بعدها کاهش یافت. ما هنوز از آن ارتباطات استفاده میکنیم اما استمرار و پیگیری لازم نیست.
- در نظریهپردازی تربیتی در رأس طراحیهای تربیتی بنیاد، فراز و نشیبهایی دیده میشود که باعث ضعف انسجام و استمرار شده است.
- انتشار درسنامهها و محتواها مستلزم پشتیبانی و هزینه است و بدون حمایت، کار دشوار خواهد بود.
موفقیتها:
- تربیت بیش از هزار نفر و تلاش برای هدایت افراد در مسیر تربیت اسلامی از جمله دستاوردهای مهم است. بازخورد خانوادهها به ویژه والدین کسانی که از کودکی در موسسه حضور داشتهاند، بسیار ارزشمند است.
سخن پایانی:
تربیت دو ویژگی اساسی دارد: یکی اینکه خبرههای این کار باید پرچمدار باشند و دوم، ثبت مبانی نظری و مهارتهای تربیتی. در انوارالزهرا به این موضوع «موقعیت تربیت» گفته میشود؛ طراحی و تدوین عملی مدنظر است نه صرفاً کتابخانهای. بسیاری از پایاننامهها و جزوات در کتابخانهها خاک میخورند و کارآمد نیستند، اما موقعیتهای تربیتی ما بر پایه مبانی و اصول تربیت اسلامی و کارآمدی روزآمد است که البته زمانبر است و ممکن است ۱۰ سال طول بکشد تا مجموعهای گام مؤثری بردارد.
اگر بخواهیم این مسیر برای دیگران سریعتر شود، باید بنیادهایی مانند بنیاد خاتمالاوصیا شبکهسازی واقعی انجام دهند، موانع را بردارند و ضریب حمایت را افزایش دهند تا زمان طی مسیر از ۱۰ سال به ۵ سال کاهش یابد و بهرهوری منابع انسانی بیشتر شود.
بخش زیادی از کار باید توسط خود افراد انجام شود، اما اشتراک تجارب و حفظ زیستبومهای محلی بسیار مؤثر است. با شبکهسازی بخشهای مشترک میتوان خروجی تربیتی ملی را صدها برابر کرد.
در نهایت، برگزاری اجلاس کوتاهمدت سالانه فعالان حقیقی این عرصه، برای تبادل اطلاعات و همافزایی بسیار ضروری است.
