ام­ البنین خلیلی سوادکوهی هستم لیسانس الهیات و 16 سال است که مشغول به تدریس قرآن هستم. تیرماه سال 1395 بود که مسئولین طرح آیات رویش از ما دعوت کردند تا برای گذراندن دوره­ های آموزش این طرح به مشهد برویم. محوریت این دوره هم این بود که ما با چگونگی تدریس به بچه­ ها آشنا بشویم. بنده قبل از اینکه به مشهد بروم و با طرح ایات رویش اشنا بشوم، این طرح را در عمل اجرا می­کردم. طرح بسیار، طرح خوبی است و البته بدون عیب و ایراد نیست. برای مثال اینکه طرح فقط برای بچه­های کمیته امداد اجرا می­شود، اتفاق جالبی نیست؛ ای کاش این طرح برای بچه­های تمام اقشار جامعه اجرا می­شد تا تمام بچه­ها بتوانند از مزیت­های این طرح استفاده کنند.

بنده چندین سال است که در حوزه قرآن، تجربه تدریس دارم و به نظرم نباید این طرح را عجله­ای باشد. الان مسئولین طرح آیات رویش برای ما محدودیت زمانی قائل می­شوند؛ یعنی می­گویند از این زمان تا آن زمان فرصت دارید تا مثلا پانزده، شانزده سوره را تدریس کنید! در صورتی که اگر فرصت بیشتر باشد هم بچه­ها به مرور زمان سوره را حفظ می­کنند و هم بیشتر از این می­شود بر روی پیام قرآنی کار کرد. اگر این اتفاق بیفتد عالی می­شود. در واقع طرح تاکید دارد که اگر تا فلان تاریخ بچه­ها سوره را حفظ نشدند اشکال ندارد، پیام قرآنی آن را حفظ کنند. این روش در کار ما خلل ایجاد می­کنئ؛ از طرف دیگر اکثر بچه­هایی که در این طرح ثبت­نام کردند حتی سوره توحید را هم بلد نیستند و ما فرصت می­خواهیم تا در ابتدا بتوانیم اینها را با قرآن انس بدهیم. آنها قرآن را دوست داشته باشند تا برای آمدن به کلاس­ها رغبت پیدا کنند و بعد طرح را اجرا کنیم؛ ولی وقتی با محدودیت زمان مواجه می­شویم چیزی که ما دوست داریم اتفاق نمی­افتد. من پیش از دوره­های طرح آیات رویش طرح معلم را گذرانده بودم و ما عملا داشتیم با روش تدریس طرح آیات رویش پیش می­رفتیم؛ به بچه­ها قصه­هایی درباره سوره­ها یا برخی آیات قرآن می­گفتیم و داستان­هایی برایشان تعریف می­کردیم. همین روند بچه­ها را بسیار به قرآن علاقمند کرده بود و در طول زمان مناسبی که داشتیم، بچه­ها به مرور آیات را هم حفظ می­شدند. خوشبختانه طرح آیات رویش بر روی این موضوع تاکید ویژه دارد ولی زمانش کافی نیست.

مساله دیگر که در طرح آیات رویش باید اصلاح بشود، کیفیت جزوات آموزشی است. جزوه­ای که به بچه­ها داده می­شود کمی ایراد دارد؛ نکته اولش این است که محتوا کمی برای دانش­آموز سنگین است و نمی­توان آن را برای همه مناسب دانست. تدریس این جزوه برای مقاطع دوم تا چهارم ابتدایی در نظر گرفته شده اما محتوا برای دانش­آموزان پنجم و ششمی مناسب­تر است! برای مثال گاهی معنای کلمه و جمله با همدیگر فرق می­کند که باعث می­شود دانش­آموز در فهم محتوا مردد بشود، همچنین خود محتوا هم سنگین بود. جزوات به لحاظ ظاهری هم خیلی مورد پسند دانش آموز نیست. بهتر بود این جزوه فقط دست معلم بود و به دست دانش­آموزان نمی­رسید.  ما خودمان چکیده­اش را به آنها می­گفتیم و اگر ایرادی داشت، خودمان برطرف می­کردیم. الان چون دست دانش آموزان است، بچه­های کوچکتر با دیدن این جزوه سنگین می­ترسند. طراحی صفحات جزوه هم شیک نیست؛ فونت متن­ها هم ریز است. هرچقدر صفحات شاد و رنگی باشد علاقه بچه ها بیشتر می­شود. بعضا پیش می­آید که بچه­ها می­گویند ما این قرآن را نمی خواهیم و آن قرآن را می­خواهیم، چون آن یکی قشنگ­تر است. پس طراحی و نوع نوشتار قرآن برای بچه­ها مهم است.

همانطور که در ابتدا عرض کردم این روش تدریس، خیلی کار جدید و بدیعی نیست؛ تدریس داستان­محور را خودم از سالها قبل انجام می­دادم اما طرح آیات رویش یک جرقه در این زمینه است. این روش تدریس را گسترش داد و افراد زیادی را درگیر این سبک کرد. این طرح اصرار دارد که آموزش قرآن صرفا این نیست که بچه­ قرآن را حفظ کند و فقط روخوانی یا روانخوانی را یاد بگیرد. این در حالی است که مفهوم آیات و داستان­های قران هم بسیار جذاب هستند و باید به آنها هم توجه کرد. در واقع نقطه مرکزی طرح آیات رویش، تربیت قرآنی است تا آموزش روخوانی قرآن. یعنی این طرح با این هدف در حال اجرا است که بتواند ارزش­های رفتاری و گفتاری قرآنی را در گفتار و رفتار بچه­ها نهادینه کند.

ما بالای چهل حدیث درباره تلاوت و انس با قران داریم. پیامبراکرم(ص) می­فرمایند:«فرزندم از خواندن قرآن غافل نباش، زیرا که قرآن، دلِ مرده را زنده می­کند و از فحشا و زشتی انسان را باز می­دارد.» اما بنده با توجه به تجربه پانزده، شانزده ساله­ای که در این عرصه دارم، اولین صحبتی که با مادرانی که فرزندان­شان را می­آوردند، این است که من در ابتدا برای بچه­ها سخت نمی­گیرم و دنبال این نیستم که بچه­ها صرفا قرآن را یاد بگیرند.

روش تدریس ما از همان ابتدا ایجاد انگیزه و انس با قران است. با همین روش بچه­هایی که سر کلاس می­آیند، کم­کم تغییر می­کنند؛ عده­ای از بچه­ها چادری می­شوند، عده­ای از بچه­ها که نمازخوان نبودند، کم­کم اهل نماز می­شوند و… . بنابراین معتقدم همه معلمان باید دغدغه­شان این باشد که رفتار بچه­ها قرآنی بشود، نه اینکه صرفا بچه­ها قرآن را حفظ کنند. البته خود خواندن قرآن هم به مرور زمان اثر می­گذارد ولی شاید اصل مطلب را بچه­ها نفهمند.